Jak się obronić przed stratami spowodowanymi Strefami Czystego Transportu – poradnik Ośrodka Analiz Cegielskiego i Ordo Iuris

Ordo Iuris

· W niektórych miastach Polski trwają przygotowania do wprowadzenia Stref Czystego Transportu.

· Ich istnienie może ograniczyć szereg praw i wolności obywatelskich, m.in. wolność przemieszczania się, prawo do dostępu do ochrony zdrowia czy prawo do wyboru miejsca pracy.

· Strefy w szczególny sposób uderzą w przedsiębiorców.

· W związku z tym, Instytut Ordo Iuris i Ośrodek Analiz Cegielskiego przygotowały poradnik wskazujący sposoby obrony przed szkodliwymi skutkami wprowadzenia Stref.

· Poradnik został zaprezentowany podczas konferencji prasowej przed ratuszem w Warszawie, gdzie od lipca obowiązywać będzie pierwsza w Polsce Strefa Czystego Transportu.

POBIERZ PORADNIK - LINK

Poradnik adresowany jest głównie do przedsiębiorców narażonych na straty z powodu wprowadzenia w ich mieście Strefy Czystego Transportu.  Z publikacji może jednak skutecznie skorzystać może każdy obywatel. Co więcej, poradnik może pomóc władzom samorządowym w podejmowaniu decyzji dotyczących kształtu przyszłych działań w obszarze ochrony środowiska oraz transportu miejskiego.

W publikacji wskazano, że Strefy Czystego Transportu bardzo często są planowane w sposób nieproporcjonalny do skali realnego zanieczyszczenia, a znacząco przyczyniają się do wykluczenia komunikacyjnego uboższych mieszkańców. Istnieją jednak różne środki, które poprawiają jakość powietrza, a są znacznie mniej uciążliwe dla mieszkańców. W wielu przypadkach nie ma konieczności wprowadzania tak skrajnego rozwiązania, jak ustanawianie Strefy Czystego Transportu. Szersze badania na ten temat Instytut Ordo Iuris zaprezentował w raporcie o funkcjonowaniu Stref Czystego Transportu.

W poradniku znajdują się również informacje dotyczące działań, które lokalna społeczność może realizować w przypadku podjęcia uchwały o utworzeniu Strefy Czystego Transportu niezgodnej z oczekiwaniami wyborców. Informacje zawarte w publikacji przyczynią się do rzetelnej debaty na temat konieczności utworzenia Strefy oraz jej kształtu, tak, aby uniknąć kontrowersji, jakie towarzyszą wprowadzaniu Stref w Krakowie (uchwała uchylona wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego), Warszawie czy Wrocławiu.

Instytut podkreśla, że obywatele, którzy nie zgadzają się na wprowadzenie Stref, mogą wyrazić swoje zdanie poprzez udział w konsultacjach publicznych. Możliwe jest również przedstawienie propozycji wdrożenia łagodniejszych regulacji, m.in. zmniejszenia rozmiaru Strefy. W wielu miejscach obejmują one bowiem znaczną część miasta, podczas gdy zwiększenie emisji gazów cieplarnianych odnotowano na niewielkim obszarze. Ograniczyć skutki wdrożenia strefy można również przez zwiększenie katalogu osób wyłączonych z zakazu ruchu, m.in. o mieszkańców Stref, posiadaczy Karty Dużej Rodziny czy osoby niepełnosprawne. Uprawnienia do stwierdzenia nieważności uchwały o wprowadzeniu Strefy ma natomiast wojewoda. Obywatele mogą też złożyć na taką uchwałę skargę do Sądu Administracyjnego.

Uczestnicy konferencji zwracali uwagę, że wprowadzanie Stref Czystego Transportu to temat, który będzie polaryzował lokalną społeczność, zarówno w trakcie trwającej jeszcze kampanii samorządowej, jak i po wyborach. Może to szczególnie dotyczyć miast powyżej stu tysięcy mieszkańców, czyli tych, w których tworzenie Stref Czystego Transportu objęte jest zobowiązaniami wynikającymi z tzw. Kamieni Milowych Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności.

- Naszym celem jest tworzenie dobrego prawa – przyczyniającego się do ochrony środowiska przy jednoczesnym poszanowaniu ważnych interesów mieszkańców i przedsiębiorców. Zależy nam na wspólnym dobru mieszkańców oraz przedsiębiorców, dlatego staramy się wypracowywać rozwiązania, które zniwelują nadmierne obciążenia spadające na obywateli oraz pozostaną w zgodzie z obowiązującym prawem, a szczególnie z ustawą zasadniczą – podkreślił Łukasz Bernaciński z Zarządu Ordo Iuris.

Dr Tomasz Woźniak, analityk Ordo Iuris i współautor poradnika wskazał natomiast na skutki finansowe, jakie wprowadzenie Stref wywoła u obywateli.

- Wprowadzenie Strefy Czystego Transportu oznacza, że zamożniejsi i ci mniej zamożni kierowcy wspólnie dokładają się do funkcjonowania infrastruktury, ale korzystać z niej będą mogli tylko ci, którzy mogą sobie pozwolić na zakup droższego samochodu. Rozwiązania te uderzą przede wszystkim w przedsiębiorców, którzy wykorzystują w prowadzonej przez siebie działalności transport samochodowy - – zaznaczył prawnik.

O doświadczeniach walki ze Strefą Czystego Transportu w Krakowie opowiedział dr Paweł Momro z Ruchu Społecznego „Nie Oddamy Miasta”.

- Projekt Stref Czystego Transportu dotyka najbiedniejszych, osób o niskich dochodach i w wielu ludzi prowadzących własne biznesy. Dlatego nasze działania sprowadzają się do pokazania tego, czym są SCT i jakie zagrożenia i niebezpieczeństwa z nimi związane już zaistniały – wskazał dr Momro.

Paweł Skwierawski z warszawskiej inicjatywy „Stop Korkom” zwrócił natomiast uwagę na problemy przy konsultacjach społecznych dotyczących uchwały wprowadzającej Strefę.

- Konsultacje społeczne w Warszawie dotyczące Stref Czystego Transportu są farsą. Nikt z uczestników nie może się przeciwstawić wprowadzanym rozwiązaniom. Powstaje więc pytanie, po co są te konsultacje, skoro wyrok na interesy mieszkańców i przedsiębiorców już zapadł z góry – podkreślił.

Podobne trudności miały miejsce we Wrocławiu. Mówiła o tym Halszka Bielecka z Ośrodka Analiz Cegielskiego.

- Widzimy ewidentnie, że władza przygotowuje tzw. konsultacje w taki sposób, aby mimo wszystko wprowadzić Strefy i nie wysłuchać mieszkańców. Konsultacje są dla niej jedynie przykrym obowiązkiem, z którego muszą się rozliczyć – zaznaczyła.

Autorzy publikacji oraz eksperci z Ośrodka Analiz Cegielskiego i Instytutu Ordo Iuris są gotowi udzielić wsparcia prawnego i odpowiedzieć wątpliwości związane z powstawaniem Stref Czystego Transportu.